Ørken er område i verda der det fordampar meir vatn enn det regnar. Det regnar heller ikkje til faste tider på året. Dette gjer at det er vanskeleg for plantar, dyr og menneske å få tak i vatn.
Omkring ein tredel av landområda i verda er ørken.
Oase i ørkenen Sahara. Oasen ligg i Algerie ved byen Béchar nær grensa til Marokko.
Ein oase i den libyske delen av ørkenen Sahara.
Den tempererte ørkenen Mojave i USA.
Varme ørkenar
Varme ørkenar ligg i områda nord og sør for ekvator. Her regnar det lite, og høg temperatur gjer at vatnet lett fordampar.
Den største og varmaste ørkenen i verda er Sahara, som dekkjer mesteparten av Nord-Afrika. Her kan temperaturen bli over 50 grader i skuggen på dagtid, medan netta er kaldare.
Varme ørkenar består som oftast av sanddynar, saltlettek og fjell utan plantar. Sanddyner blir skapte av vinden som bles sanden av garde og lagar haugar med mjuke formar. Saltlettane er uttørka innsjøar med sand med høgt innhald av salt.
Tempererte ørkenar
Dei tempererte ørkenane ligg lenger bort frå ekvator. Her er det òg lite nedbør, men lågare temperaturar. Omkring fire prosent av landområda i verda er tempererte ørkenar. Her varierar temperaturen mykje gjennom året. Om vinteren kjem nedbøren som snø.
Dei største tempererte ørkenane er Gobi i Kina og Mongolia, Karakum i Turkmenistan og Mojave i USA.
Kalde ørkenar
Polare område med ekstremt lite regn blir av og til kalla kalde ørkenar. Her er det mykje vatn, men det er frose til is. Då er det vanskeleg for dyr og plantar å få tak i det. Antarktis er den største kalde ørkenen i verda.
I Antarktis finst det berre livet i form av bitte små algar, bakteriar og sopp. Desse organismane må tole både tørke og kulde. Bjørnedyr kan til dømes leve i kalde ørkenar.
Dyr og plantar
Plantar og dyr som lever i varme og tempererte ørkenar, må tole lange periodar utan vatn, høge temperaturar og verne seg mot å tørke ut.
Kamelar kan ha store mengder vatn og næring i kroppen, både i magen og i pukkelen. Mange små ørkendyr og insekt gøymeir seg om dagen og er aktive om natta når det er kaldare.
Kaktus og sukkulentar er plantar med tjukke blad som kan lagre vatn lengje. Nokre plantar har ekstra lange røter for å suge opp vatn djupt nede i jorda.
Mange plantar har frø som kan kvile i mange år for å vente på regn. Etter ein regnskur kan frøet spire og bløme på nytt.
